Cockatiel – Κοκατίλ – Οδηγός φροντίδας

Nymphicus hollandicus – Cockatiel

cockatiel λοφιο

Λατινική ονομασία: Nymphicus hollandicus
Κοινή ονομασία: Cockatiel
Περιοχές εξάπλωσης: Αυστραλία
Επίπεδο εμπειρίας: Σχετικά εύκολο
Διάρκεια ζωής: 17-25 χρόνια+

 

 

Περιγραφή και γεωγραφική εξάπλωση
Τα cockatiels είναι παπαγάλοι μικρού προς μεσαίου μεγέθους, που ανήκουν στην οικογένεια των Cockatoo.
H χώρα προέλευσης τους είναι η Αυστραλία, όπου μπορεί να τα συναντήσει κανείς σε υγρές και θαμνώδεις περιοχές.
Το λοφίο το οποίο και διαθέτουν στο κεφάλι τους είναι ίσως και το πιο κοινό μορφολογικό χαρακτηριστικό τους.
Έχοντας την δυνατότητα να κινούν το λοφίο τους, μπορούν να εκφράσουν την διάθεση τους (ένα σηκωμένο λοφίο υποδηλώνει ενθουσιασμό, ένα κολλημένο στο σώμα αμυντική στάση κ.τ.λ.).
Τα cockatiels διαθέτουν μακριά φτερά ουράς τα οποία αποτελούν σχεδόν το μισό του συνολικού τους μήκους, το οποίο κυμαίνεται κοντά στα 30εκ.
O συνηθισμένος χρωματισμός τους είναι γκρι στο σώμα, κίτρινο στο κεφάλι & το λοφίο και δύο μικρές κόκκινες περιοχές λίγο πίσω από τα μάτια (δίνοντας την εντύπωση ότι έχουν κόκκινα μάγουλα). Μέσω της επιλεκτικής αναπαραγωγής του είδους έχουν προκύψει περί τις 15 μεταλλάξεις με πολλούς συνδυασμούς μεταξύ τους.
Το προσδόκιμο ζωής τους στην αιχμαλωσία κυμαίνεται από 15 έως και 25 χρόνια, αν και υπάρχουν αναφορές για cockatiels που έζησαν για πάνω από 30 και πλέον.
Η διατροφή, η φυσική δραστηριότητα και η συνολική φροντίδα τους είναι και οι σημαντικότεροι παράγοντες που επηρεάζουν το προσδόκιμο ζωής τους στην αιχμαλωσία, οπότε αν δώσουμε βάση σε αυτούς τους παράγοντες μπορούμε να αυξήσουμε τα χρόνια ζωής τους κατά πολύ.

Διατήρηση στην αιχμαλωσία
Τα cockatiels είναι πτηνά με σχετικά εύκολη φροντίδα για κάποιον που θέλει να ξεκινήσει την ενασχόληση του με τους παπαγάλους.
Σε τακτά διαστήματα χρειάζεται να αφιερώνετε χρόνος που αφορά την καθαριότητα του χώρου τους, ενώ θα πρέπει να έχουν πάντα πρόσβαση σε πόσιμο νερό και μείγμα σπόρων καλής ποιότητας.
Αν πρόκειται για πουλί το οποίο είναι από μικρό μεγαλωμένο στο χέρι και ζει μεμονωμένα, καλό θα είναι να του χαρίζετε χρόνο για επαφή μαζί σας με χάδια και παιχνίδια.
Θεωρούνται πολύ έξυπνα πουλιά με καλή μνήμη ενώ έχουν την δυνατότητα αναπαραγωγής ήχων αν τους δοθεί ο κατάλληλος χρόνος και η κατάλληλη εξάσκηση. Για αυτό καλό θα ήταν να τους δείξετε την αγάπη σας με κάθε τρόπο και να σεβαστείτε τη φύση τους.
Καλό θα είναι να τους εξασφαλίζετε 10 – 12 ώρες ύπνου καθημερινά κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Χαρίστε τους μια μπανιέρα με καθαρό νερό για να κάνουν το μπάνιο τους καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, ειδικότερα τους καλοκαιρινούς μήνες.

Κλουβί – Χώρος στέγασης – Αξεσουάρ
cockatiel κλουβι
Το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ένα cockatiel το περνάει στο κλουβί του, οπότε βασικό  για να το διατηρήσουμε υγιές είναι να διατηρήσουμε και το ίδιο το περιβάλλον του καθαρό.
Το υλικό που προτείνεται για τους πάτους των κλουβιών τους είναι το χαρτί κουζίνας, το οποίο πρέπει να το αλλάζουμε καθημερινά (για να μην επιτρέψουμε να αναπτυχθούν μικρόβια και άλλοι μικροοργανισμοί που θα αρρωστήσουν το πουλί) σε αντίθεση με το ζεόλιθο και τα pellets.
Στο υπόστρωμα ο ζεόλιθος λειτουργεί ως απολυμαντικό στο πάτο των κλουβιών αλλά και μέσα στις φωλιές, δεσμεύοντας την αμμωνία, την υγρασία και τις οσμές, δημιουργώντας ένα πιο υγιές περιβάλλον και μειώνοντας τη συχνότητα αλλαγής του υποστρώματος.
Τα σκεύη σίτισης(ταΐστρα, ποτίστρα) τα πλένουμε καθημερινά με ζεστό νερό και τα απολυμαίνουμε μια φορά την εβδομάδα με σαπούνι και το ίδιο θα πρέπει να κάνουμε με τις πατήθρες,τα παιχνίδια και τον υπόλοιπο εξοπλισμό, όπως και με το ίδιο το κλουβί φυσικά.
Το κλουβί που θα διαλέξουμε θα πρέπει να είναι ορθογώνιο και όχι στρόγγυλο, με οριζόντια κάγκελα ώστε να βοηθάει το έμφυτο ένστικτο που έχουν οι περισσότεροι παπαγάλοι, το να σκαρφαλώνουν δηλαδή και να γυμνάζονται έτσι.
Διαλέγουμε ένα κλουβί με αρκετά μεγάλη πόρτα ώστε να μπαίνει και να βγαίνει άνετα για τις καθημερινές του πτήσεις.
Το κλουβί του cockatiel μας θα πρέπει να είναι αρκετά άνετο ώστε στην προσπάθεια του να φτερουγίσει επαναλαμβανόμενα μέσα στο κλουβί για να ξεπιαστεί να μην χτυπάνε τα φτερά του στα κάγκελα και θα πρέπει να είναι τοποθετημένο σε μέρος με θερμοκρασία δωματίου, μακριά από ρεύματα.
Οι διαστάσεις του κλουβιού για ένα cockatiel δεν θα πρέπει να είναι μικρότερες από 60x45x60εκ (ΜxΠxΥ).
Το κλουβί θα πρέπει να το διακοσμήσουμε με παιχνίδια καθώς αυτός είναι ένας βασικός παράγοντας για την ψυχολογία των πουλιών, μιας και περνάνε αρκετές ώρες ενασχόλησης/εκτόνωσης με αυτά, ειδικά όταν εμείς απουσιάζουμε.

Διατροφή
Η διατροφή των οικόσιτων cockatiels διαφέρει πολύ από αυτή των cockatiels στην φύση, όπου έχουν τεράστια ποικιλία τροφών ανάλογα με την εποχή και τις διατροφικές τους ανάγκες.
Αρχικά πρέπει να εξασφαλίσουμε ένα καλής ποιότητας μείγμα σπόρων για την βασική τους διατροφή με μεγάλη ποικιλία σπόρων όπως κίτρινο κεχρί, λευκό κεχρί, ηλιόσπορους, αποφλοιωμένη βρώμη, φαγόπυρο, κανναβούρι, λιναρόσπορο, αναποφλοίωτο ρύζι, λευκό ηλιόσπορο, σιτάρι, ιαπωνικό κεχρί κ.α., τα οποία μπορούμε να βρούμε σε πολλές τροφές παπαγάλων που κυκλοφορούν στο εμπόριο.
Από εκεί και πέρα συμπληρώνουμε το υπόλοιπο διαιτολόγιο τους με φρούτα, λαχανικά, χορταρικά, όσπρια, ξηρούς καρπούς, σιτηρά, αυγό/αυγοτροφή, καλά μαγειρεμένο κοτόπουλο και ψάρια.
Άλλες καλές πηγές πρωτεΐνης από όσπρια είναι τα φασόλια, οι φακές, τα φασόλια σόγιας, τα κόκκινα φασόλια και η φάβα.
Αγαπημένα φρούτα είναι το μήλο, το αχλάδι, η μπανάνα, το σταφύλι, το κεράσι, η παπάγια, το πορτοκάλι, ο ανανάς, το ακτινίδιο, το πεπόνι, το καρπούζι, το βερίκοκο, το σύκο κ.α.
Από λαχανικά μπορούμε να δώσουμε μπρόκολο, παντζάρι, καρότο, πιπεριά, καλαμπόκι, αγγούρι και μαρούλι (με μέτρο επειδή περιέχουν μεγάλα ποσοστά νερού).
Επίσης στα αγαπημένα τρόφιμα περιλαμβάνονται οι ξηροί καρποί, τα ζυμαρικά, το ρύζι (ειδικά το άγριο) και οι νιφάδες βρώμης.
Τροφές τις οποίες δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να δώσουμε είναι η σοκολάτα, το αβοκάντο, το αλκοόλ, η μελιτζάνα ενώ επίσης θα πρέπει να αποφεύγονται το σκόρδο, το κρεμμύδι και οι τροφές που περιέχουν λακτόζη.
Ασβέστιο πρέπει να υπάρχει καθ’ όλη την διάρκεια του χρόνου στο κλουβί με τη μορφή του σουπιοκόκκαλου ή πέτρας.
Grit ή αλλιώς τριμμένα όστρακα για την καλύτερη πέψη πρέπει επίσης να υπάρχει διαθέσιμο.
Αξίζει να σημειωθεί πως συχνά τα οικόσιτα πουλιά παρουσιάζουν έλλειψη βιταμίνης Α, οπότε καλό θα είναι να παρέχουμε και τροφές όπως μπρόκολο, σπανάκι, αντίδι, καρότο κ.α. οι οποίες είναι πλούσιες σε βιταμίνη Α.
Τα cockatiels είναι αρκετά επιφυλακτικά σε οτιδήποτε άγνωστο οπότε τυγχάνει πολλές φορές να μην τρώνε κάποιες τροφές, παρ’ όλα αυτά μην το βάζετε κάτω και δώστε τους χρόνο ώστε να τις δοκιμάσουν και να ανταποκριθούν.
Ένα κόλπο που μπορείτε να κάνετε είναι να τους τις προσφέρετε σαν παιχνίδια, κρύβοντας τες μέσα σε αυτοσχέδια παιχνίδια ή κρεμώντας τες από τα κάγκελα του κλουβιού για να τους εξάψετε το αίσθημα τις περιέργειας.

Διαχωρισμός φύλου σε νεαρά και ενήλικα
cockatiel ζευγαρι
Στα cockatiels άγριου χρωματισμού, το φτέρωμα είναι κυρίως χρώματος γκρι, με ένα έντονο λευκό κομμάτι στην εξωτερική άκρη κάθε φτερούγας.
Το πρόσωπο του αρσενικού είναι κίτρινο ή λευκό, ενώ αντίθετα του θηλυκού είναι γκρι ή απαλό γκρι, ενώ και τα δύο φύλα φέρουν μία πορτοκαλί-κόκκινη περιοχή στο σημείο που βρίσκονται τα αυτιά τους, που μοιάζει με «μάγουλο».
Στα αρσενικά η απόχρωση του πορτοκαλί είναι γενικώς έντονη ενώ στα θηλυκά πιο θαμπή.
Ο διαχωρισμός του φύλου οπτικά σε αυτή τη μετάλλαξη είναι δυνατός και σχετικά εύκολος.
Όλα τα νεαρά cockatiels άγριου χρωματισμού, φαινοτυπικά είναι θηλυκά και οπτικά είναι αδύνατο να προσδιοριστεί το φύλο τους από τη στιγμή της εκκόλαψης ως την πρώτη τους πτερόρροια.
Τα ενήλικα cockatiels είναι σεξουαλικά διμορφικά, αν και σε μικρότερο βαθμό σε σχέση με άλλα είδη πτηνών.
Ο διμορφισμός αυτός είναι εμφανής μόνο μετά την πρώτη τους πτερόρροια, συνήθως μετά από 6 με 9 μήνες μετά τη γέννηση τους, όπου τα αρσενικά χάνουν τις λευκές/κίτρινες μπάρες και βούλες από τα φτερά της ουράς και της φτερούγας τους αντίστοιχα.
Τα γκρι πούπουλα στο πρόσωπο και το λοφίο του αντικαθιστώνται από έντονα κίτρινα, ενώ το πορτοκαλί στα “μάγουλα” γίνεται πολύ έντονο.
Το πρόσωπο και το λοφίο των θηλυκών παραμένει κυρίως γκρι, με το αχνό πορτοκαλί στα “μάγουλα”.
Επιπλέον διατηρούν τις οριζόντιες μπάρες στην ουρά.
Τα αρσενικά καθώς πλησιάζουν στην ενηλικίωση αναπτύσσουν εντονότερα κίτρινα και πορτοκαλί χρώματα στο πρόσωπο ενώ οι κίτρινες οριζόντιες γραμμές της ουράς εξαφανίζονται.
Τέλος οι ήχοι που παράγουν τα ενήλικα αρσενικά είναι τυπικά πιο δυνατοί και περίπλοκοι από ότι αυτοί τους οποίους παράγουν τα θηλυκά.

Συμπεριφορά – Μιμητισμός
Ένας από τους λόγους που τα cockatiels συγκαταλέγονται στους δεύτερους πιο δημοφιλής παπαγάλους μετά από τα budgies είναι ο εξαιρετικός τους χαρακτήρας και η ευκολία στην εξημέρωση.
Τα cockatiels είναι πουλιά που σε μεγάλο βαθμό μπορεί κάποιος να τα εκπαιδεύσει, να τα κάνει να επιζητούν το χάδι του και την παρέα του, να κάνουν διάφορα κόλπα και να σφυρίζουν ένα ευρύ ρεπερτόριο συγκεκριμένων σκοπών!
Μεγάλο ρόλο στην εκπαίδευση παίζει η ψυχοσύνθεση του cockatiel και τα βιώματα του, όπως και η αλληλεπίδραση που έχει με τον άνθρωπο ο οποίος το φροντίζει.
Ο πιο εύκολος τρόπος για να εκπαιδεύσεις ένα cockatiel είναι να το μεγαλώσεις με κρέμα ταΐζοντας το στο στόμα και μεγαλώνοντας το από μωρό (μεγαλωμένο στο χέρι), κάτι βέβαια που αν δεν έχουμε πλήρη επίγνωση του τι κάνουμε μπορεί να αποδειχθεί αρκετά δύσκολο σαν εγχείρημα.
Προτιμούμε να παίρνουμε cockatiels ηλικίας 2 έως 4 μηνών και να αφιερώνουμε όσες περισσότερες ώρες γίνεται μαζί τους.
Μεγαλύτερα σε ηλικία cockatiels είναι πιο δύσκολο να τα εξημερώσουμε και να τα κάνουμε να νιώθουν άνετα μαζί μας, αν και τίποτα δεν είναι ανέφικτο.
Κάποια θα εξημερωθούν σε λίγες μέρες, κάποια σε μερικές εβδομάδες, άλλα σε μήνες ή ακόμη και σε χρόνια.
Χαρακτηριστικό των αρσενικών κυρίως cockatiels είναι να μαθαίνουν με σχετική άνεση να μιμούνται σφυρίγματα, ήχους ή σκοπούς αλλά (αν και αρκετά σπάνια) και κάποιες μεμονωμένες λέξεις.
Ένα ακόμα μοναδικό χαρακτηριστικό των cockatiels είναι η τάση που έχουν να περπατάνε πολύ περισσότερο σε σχέση με άλλους παπαγάλους, με πολλές αναφορές για περιπτώσεις που όταν ένας ιδιοκτήτης καλούσε το cockatiel του να έρθει κοντά του, εκείνο τον προσέγγιζε περπατώντας, σε αντίθεση με άλλα είδη παπαγάλων, τα οποία αυτό που θα έκαναν θα ήταν να προσεγγίσουν τον κάτοχο τους πετώντας.
Πρόκειται για παπαγάλους οι οποίοι έχουν την τάση να “δένονται” σε μεγάλο βαθμό με τον άνθρωπο που τους φροντίζει, με αποτέλεσμα αν αυτός σταματήσει να ασχολείται και να αλληλεπιδρά μαζί τους, να νοιώσουν παραμελημένα και να μελαγχολήσουν, οπότε καλό θα είναι να το σκεφτείτε σοβαρά πριν αποφασίσετε να αποκτήσετε ένα.
Δώστε την απαραίτητη προσοχή και αγάπη στο cockatiel σας και να είστε σίγουροι πως o εκπληκτικός χαρακτήρας του και η εξυπνάδα του θα σας γοητεύσουν.

Επιμέλεια
Γιαμλόγλου Χρήστος

Cockatiel – Κοκατίλ White Mask Αρσενικό ΕΔΩ

Cockatiel – Κοκατίλ Albino Θηλυκό ΕΔΩ