Λατινική ονομασία: Agapornis spp.
Κοινή ονομασία: Lovebirds
Περιοχές εξάπλωσης: Μαδαγασκάρη,διάφορες περιοχές της Αφρικής ανάλογα με το είδος
Επίπεδο εμπειρίας: Εύκολο-Μέσο
Διάρκεια ζωής: 10-20 χρόνια+
Περιγραφή και γεωγραφική εξάπλωση
Τα lovebirds(πουλιά της αγάπης όπως είναι ευρέως διαδεδομένα) είναι παπαγάλοι που ανήκουν στο γένος “Αγαπόρνις”(Agapornis) και απαντούνται σε δίαφορες περιοχές της αφρικανικής ηπείρου,όπως και στο νησί της Μαδαγασκάρης. Κυμαίνονται σε μέγεθος από δεκατέσσετα(14) έως και δέκαεφτά(17) εκατοστά και μπορούν να φτάσουν έως και τα 60 γραμμάρια σε βάρος. Διακρίνονται για τα υπέροχα και έντονα χρώματα τους.
Αν και σε μερικά είδη ο διμορφισμός που παρατηρείται ανάμεσα στα αρσενικά και τα θηλυκά είναι εμφανής,στα περισσότερα ισχύει το αντίθετο με συνέπεια να μην μπορεί κάποιος να ξεχωρίσει με ευκολία ένα αρσενικό από ένα θηλυκό οπτικά.
Το γένος agapornis χωρίζεται στα εξής εννέα(9) παρακάτω είδη:
- Rosy-faced lovebird(Agapornis roseicollis)
- Yellow-collared lovebird(Agapornis personatus)
- Fischer’s lovebird(Agapornis fischeri)
- Lilian’s lovebird(Agapornis lilianae)
- Black-cheeked lovebird(Agapornis nigrigenis)
- Grey-headed lovebird(Agapornis canus)
- Black-winged lovebird(Agapornis taranta)
- Red-headed lovebird(Agapornis pullarius)
- Black-collared lovebird(Agapornis swindernianus)
Γενικά σαν κατοικίδια συναντάμαι πιο συχνά τα rosy-faced,yellow-collared και red-headed lovebirds καθώς είναι ευρέως διαθέσιμα.
Διατήρηση στην αιχμαλωσία
Αν και μικρά σε μέγεθος,τα lovebirds είναι δραστήρια πτηνά,με χαρακτήρα και προσωπικότητα που θυμίζει αυτή των μεγαλύτερων ειδών παπαγάλων. Μπορεί να αποδειχθούν πολύ πεισματάρικα,είναι πολύ ευκίνητα όταν θέλουν κάτι και δεν θα διστάζουν και να δαγκώσουν πολλές φορές αν ενοχληθούν. Πρόκειται για πολύ έξυπνα πουλιά τα οποία βαριούνται εύκολα,για αυτό θα πρέπει να ασχολιόμαστε τακτικά με τη φροντίδα τους,χρησιμοποιώντας παιχνίδια,είτε έτοιμα από το εμπόριο ή και αυτοσχέδια με ασφαλή υλικά όπως ξύλο, κορδόνια κ.α. Χρειάζονται προσεκτική παρακολούθηση όταν είναι έξω από τα κλουβιά τους,καθώς έχουν την τάση να “μασουλάνε” ότι βρουν και έτσι μπορεί να καταστρέψουν ξύλινα και χάρτινα αντικείμενα αν τους δοθεί η ευκαιρία. Τα lovebirds εκδηλώνουν κυριαρχικότητα στο χώρο τους και προσπάθεια επιβολής,κάτι το οποίο μπορεί να εκδηλώσουν ακόμη και προς σε σας θέλοντας να δείξουν ότι είναι οι αρχηγοί του “σμήνους”. Η επαφή που θα πρέπει να έχετε μαζί τους για τη δική τους ευημερία θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν συχνότερη.
Τα εξημερωμένα lovebirds απολαμβάνουν να περνάνε χρόνο με τον ιδιοκτήτη τους,ενώ μπορεί να παρατηρηθούν να “περιποιούνται” τα μαλλιά του,το οποίο είναι μια σαφής ένδειξη τρυφερότητας καθώς το ίδιο κάνουν και στο ταίρι τους καθαρίζοντας τα φτερά του με το ράμφος τους. Αν και σε γενικές γραμμές ως κατοικίδια μπορεί να απαιτούν την δέσμευση αρκετού χρόνο,σε αντάλλαγμα προσφέρουν διασκεδαστική και όμορφη συντροφιά.
Κλουβί – Χώρος στέγασης – Αξεσουάρ
Τα lovebirds ως δραστήρια πουλιά που είναι,χρειάζονται ένα κλουβί που να τους παρέχει άφθονο χώρο για να μετακινηθούν. Τα κλουβιά με περίμετρο πενήντα(50) επί πενήντα(50) εκατοστά και πάνω είναι ικανοποιητικά. Εξίσου σημαντικό είναι και το κενό ανάμεσα στα κάγκελα που δεν πρέπει να είναι μεγαλύτερο από τους ενός και 27(1,27) εκατοστών. Επειδή στα lovebirds και γενικά στους παπαγάλους αρέσει πολύ το σκαρφάλωμα,προτιμήστε τα κάγκελα να είναι οριζόντια αν όχι σε όλες τις πλευρές του κλουβιού τουλάχιστον στις δύο. Κλουβιά σε σχήμα ορθογωνίου παραλληλογράμμου κάνουν το πουλί να αισθάνονται πιο ασφαλές και του παρέχουν περισσότερο χώρο να κινηθεί απ’ ότι τα στρογγυλά. Επειδή ορισμένα lovebirds έχουν την τάση να καταλαμβάνουν όλο τον χώρο του κλουβιού προκειμένου να υπερασπιστούν την ιδιοκτησία τους,βεβαιωθείτε ότι έχετε ένα κλουβί με ξεχωριστές πόρτες για κάθε ένα από τα πιάτα τροφίμων,έτσι ώστε να μην χρειαστεί να επέμβετε μέσα στο κλουβί και τα ανησυχείτε χωρίς λόγο. Επειδή τα πουλιά πετούν οριζόντια και όχι κάθετα θα πρέπει να δίνετε περισσότερη σημασία στην περίμετρο του κλουβιού παρά στο ύψος έτσι ώστε να έχουν περισσότερο χώρο για να πετάξουν και να ασκηθούν. Το κλουβί πρέπει να τοποθετηθεί σε ένα μέρος του σπιτιού με αρκετή κίνηση,όπου το πουλί μπορεί να έχει εύκολα οπτική επαφή με τα μέλη της οικογένειας τα οποία με τη σειρά τους θα μπορούν να αλληλεπιδρούν μαζί του,ενθαρύνοντας έτσι στην κοινωνικότητα του. Μέρη όπως η κουζίνα ή το λουτρό θα πρέπει να αποφεύγονται καθώς η μυρωδιές και οι υψηλές θερμοκρασίες που μπορεί να αναπτύσονται σε αυτά τα δωμάτια μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα υγείας στο πτηνό μας. Πολύ προσοχή θα πρέπει επίσης να δώσουμε ώστε το κλουβί να μην τοποθετηθεί σε μέρος με ρεύματα και κοντά σε ανοιχτά παράθυρα,καθώς υπάρχει μεγάλος κίνδυνος για την υγεία του μιας και είναι ευπαθή σε τυχόν κρυολογήματα που κάποιες φορές μπορεί να αποβούν και μοιραία. Καλύτερα θα ήταν λοιπόν να το τοποθετήσετε σε έναν χώρο με όσο το δυνατόν σταθερή θερμοκρασία δωματίου. Έχει παρατηρηθεί ότι στη φύση,τα ανώτερα σε ιεραρχία μέλη ενός σμήνους καταλαμβάνουν τις υψηλότερες θέσεις στα δέντρα,οπότε για να αποφύγετε την πιθανότητα το πουλί να γίνει επιθετικό απέναντί σας,η ιδανική θέση του κλουβιού είναι αυτή στο ύψος των ματιών σας για να μπορείτε να έχετε άμεση οπτική επαφή,ενισχύοντας την σχέση σας μαζί του. Οι κούρνιες που χρησιμοποιούμε θα ήταν προτιμότερο να έχουν διαφορετικές διαμέτρους και να τοποθετούνται σε διαφορετικά ύψη μέσα στο κλουβί. Η διαφορετική διάμετρος βοηθάει στο να γυμνάζονται τα πόδια του πουλιού και να διατηρούν την ευλυγισία τους. Οι κούρνιες καλό θα είναι να τοποθετηθούν μέσα στο κλουβί σε τέτοια θέση ώστε το πουλί να μην κάθεται πάνω από τα πιάτα με την τροφή και το νερό,ώστε να μην αφοδεύσει μέσα τους. Οι ταίστρες και τα πιάτα νερού πρέπει να διατηρούνται καθαρά πάντοτε. Όσο χαμηλότερα είναι τοποθετημένα μέσα στο κλουβί,τόσο το λιγότερο θα λερώνεται ο χώρος γύρω από αυτό. Τα lovebirds χρειάζονται παιχνίδια που θα τους κινήσουν το ενδιαφέρον,θα τα κρατήσουν απασχολημένα και θα γεμίσουν το χρόνο τους. Τα παιχνίδια τους θα πρέπει να είναι πολύχρωμα,ανθεκτικά και φτιαγμένα με υλικά ασφαλή για το πουλί. Οι επιλογές που έχετε είναι είτε να αγοράσετε ένα έτοιμο παιχνίδι ή να φτιάξετε ένα από απλά,ασφαλή και ανθεκτικά υλικά. Παιχνίδια κατασκευασμένα από ξύλο θεωρούνται ιδανικά,επειδή αυτό το υλικό μπορούν να το μασουλήσουν ώστε να κρατούν ακμαίο το ράμφος τους. Δυστυχώς όμως τα ξύλινα παιχνίδια φθείρονται σχετικά εύκολα και επομένως πρέπει να αντικαθίστανται σε σύντομο χρονικό διάστημα. Αν ένα τέτοιο παιχνίδι φθαρεί,μπορούμε να αφαιρέσουμε τα κατεστραμμένα μέρη και με κορδόνια ή σπάγγους να δέσουμε τα υπόλοιπα κομμάτια και έτσι να φτιάξουμε ένα ολοκαίνουριο παιχνίδι. Άλλες επιλογές είναι παιχνίδια κατασκευασμένα από σκληρό πλαστικό ή μέταλλο. Οι κούνιες,οι σκαλίτσες και τα καμπανάκια αποτελούν επίσης ένα πολύ ευχάριστο και διασκεδαστικό παιχνίδι,ενώ τα κουδουνάκια(τύπος καμπάνας σχισμή) δεν είναι μια ασφαλής επιλογή,επειδή το ράμφος,η γλώσσα ή τα δάχτυλα των ποδιών του πτηνού μπορεί να πιαστούν στην σχισμή με αποτέλεσμα να τραυματιστούν. Εάν ένα κουδούνι χρησιμοποιείται ως μέρος ενός παιχνιδιού,ο ιδιοκτήτης θα πρέπει να ελέγχει συχνά την κλακέτα και να την τραβάει για να βεβαιωθεί ότι είναι σταθερά συνδεδεμένη ώστε να μην υπάρχει κίνδυνος να κοπεί και να καταποθεί τυχαία. Καλό θα είναι να μην βάζουμε όλα τα παιχνίδια που έχουμε αλλά να τα ανανεώνουμε για να κρατάμε το ενδιαφέρουν του πτηνού ζωντανό. Αν έχετε π.χ. πέντε(5) παιχνίδια,κρατήστε τα τρία από αυτά και αλλάζετέ τα κάθε εβδομάδα έτσι ώστε το πτηνό σας να μην βαρεθεί. Για υπόστρωμα στον πάτο του κλουβιού μπορεί να χρησιμοποιηθεί χαρτί κουζίνας,το οποίο και θα αλλάζεται όταν λερώνεται,ζεόλιθος και άλλοι τύποι υποστρώματος. Αξίζει να σημειώσουμε ότι τα lovebirds στην φύση φτιάχνουν μόνα τους τις φωλιές τους,από διάφορα υλικά που βρίσκουν(ξυλαράκια,φύλλα κ.τ.λ.). Αν λοιπόν τους δώσουμε την δυνατότητα μπορούν να κάνουν το ίδιο και στην αιχμαλωσία,οπότε υπόστρωμα που αποτελείται από φύλλα χαρτιού για να τα κάνουν λωρίδες,συσκευασμένα χορταράκια από αυτά που δίνουν στα τρωκτικά,αποστειρωμένο πριονίδι και άλλα παρόμοια υλικά σίγουρα θα ενθαρρύνουν αυτή τη συμπεριφορά.
Διατροφή
Όπως οι περισσότεροι παπαγάλοι,έτσι και τα lovebirds τρέφονται με σπόρους,δηλαδή τρώνε ειδικό μείγμα σπόρων και τροφές για παπαγάλους που υπάρχουν στο εμπόριο. Μια ισορροπημένη διατροφή πρέπει επίσης να περιλαμβάνει φρέσκα φρούτα και λαχανικά,βραστό αυγό,αυγοτροφή,ενώ επίσης τα περισσότερα lovebirds λατρεύουν τους ηλιόσπορους. Η δίαιτα του πτηνού μπορεί επίσης να περιλαμβάνει καλοβρασμένο αρακά,μπρόκολα,βρασμένα μακαρόνια(χωρίς αλάτι ή λάδι-βούτυρο). Το αλάτι θα πρέπει να αποφεύγεται παντελώς καθώς ο οργανισμός των πουλιών αδυνατεί να το μεταβολίσει,όπως επίσης και η ζάχαρη αλλά και τα λίπη. Προσοχή στους σπόρους των μήλων γιατί μπορούν να σκοτώνουν το πτηνό σε δευτερόλεπτα λόγο της αμυγδαλίνης την οποία περιέχουν(είναι εξαιρετικά τοξική για τα πτηνά). Τα μήλα επίσης θα πρέπει να χορηγούνται χωρίς τον φλοιό τους για αποφυγή δηλητηρίασης από φυτοφάρμακα. Αποφεύγουμε επίσης το αβοκάντο,είναι άκρως δηλητηριώδες για τα πτηνά. Αν δώσουμε κρεμμύδια θα πρέπει να χορηγούνται πάντοτε βρασμένα και όχι ωμά. Κρέας σπάνια και με μέτρο(αν και κάποιες έρευνες έχουν δείξει πως λίγο κοτόπουλο μπορεί να είναι εντάξει,παρέχοντας εξτρά πρωτείνη). ΠΟΤΕ δεν πρέπει να δώσουμε σοκολάτα ή παράγωγο της,καθώς η τροφή αυτή είναι άκρως τοξική για τα πτηνά. Η ζάχαρη και το αλάτι θα πρέπει να αποφεύγονται όπως επίσης και οι τροφές που τα περιέχουν,άρα ψωμί,κριτσίνια,φρυγανιές κ.λ.π. με μέτρο. Κατά γενική ομολογία πάντως,πολλά lovebirds μπορούν να παρουσιάσουν μεγάλη δυσκολία στο να δοκιμάσουν κάποια καινούργια τροφή. Δεν θα πρέπει επίσης να αμελήσουμε το να τοποθετήσουμε σουπιοκόκκαλο και μια πέτρα ασβεστίου καθώς είναι δύο πολύ καλές πηγές ασβεστίου,αλλά και θα βοηθήσουν επίσης ώστε lovebird μας να κρατήσει το ράμφος και τα νύχια του σε καλή κατάσταση. Αν και τα δύο φύλα μπορούν να επωφεληθούν από αυτά,είναι περισσότερο ωφέλημα προς τα θηλυκά για την παραγωγή των αυγών,μιας και αυτό είναι κάτι το συνηθισμένο ακόμα και αν δεν υπάρχει αρσενικό lovebird στο κλουβί.
Διαχωρισμός φύλου
Ο μόνος αξιόπιστος τρόπος για να μπορέσουμε να ξεχωρίσουμε το φύλο ενός lovebird είναι το test DNA,καθώς όπως αναφέραμε και στον πρόλογο,ο διμορφισμός στα περισσότερα είδη που κυκλοφορούν στο εμπόριο είναι ανύπαρκτος.
Πέραν τούτου έχουν αναφερθεί κάποιες διαφορές ανάμεσα στα δύο φύλα όπως:
- To διάστημα ανάμεσα στα πόδια του αρσενικού είναι μικρότερο από αυτό των ποδιών του θηλυκού όταν είναι σε θέση ανάπαυσης.
- Τα αρσενικά κατά βάση έχουν πιο έντονα χρώματα.
- Τα θηλυκά είναι ελαφρώς πιο μεγαλόσωμα και πιο επιθετικά από τα αρσενικά.
Γενικά όμως αν θέλουμε να είμαστε απολύτως σίγουροι,το test DNA είναι ο μόνος τρόπος.
Συμπεριφορά
Παρά το μικρό τους μέγεθος και την χαριτωμένη τους εμφάνιση,τα lovebirds μπορεί να γίνουν πολύ επιθετικά σε σημείο που μπορεί να δαγκώσουν με αρκετή δύναμη. Έτσι λοιπόν ένα lovebird καλό θα ήταν να μην προοριστεί για ένα παιδί κάτω των 12 ετών. Παρά το γεγονός ότι τα lovebirds είναι ένα από τα μικρότερα είδη παπαγάλων,θεωρούνται πολύ ανθεκτικά πουλιά που αναπαράγονται εύκολα στην αιχμαλωσία και που είναι άμεσα διαθέσιμα ως κατοικίδια(ανάλογα πάντα με το είδος). Υπήρχε παλιότερα η πεποίθηση ότι τα lovebirds πρέπει να διατηρούνται σε ζεύγη γιατί λένε ότι τα μοναχικά μπορεί να πεθάνουν από μοναξιά,ή ακόμα και ότι στην περίπτωση που έχουμε ένα ζευγάρι και για κάποιον λόγο το ένα πεθάνει,λίγο μετά και το δεύτερο θα έχει την ίδια μοίρα. Αυτό δεν είναι αλήθεια,στην πραγματικότητα τα μοναχικά lovebirds γενικά ενδείκνυται ως καλύτερα πτηνά συντροφιάς από ότι τα ζεύγη,επειδή τείνουν να δίνουν όλη την προσοχή και το ενδιαφέρον τους στον ιδιοκτήτη τους και όχι σε ένα άλλο πουλί(στην περίπτωση δηλαδή που θα είχαμε ένα ζεύγος). Τα lovebirds τείνουν να είναι επιθετικά πουλιά που φαίνεται να μην έχουν επίγνωση του μικρού τους μεγέθους καθώς δεν παρουσιάζουν κανέναν φόβο γύρω από άλλα κατοικίδια ζώα. Αυτό είναι κάτι που θα πρέπει να προσέξετε για να αποφύγετε κάποιο πιθανό ατύχημα,ιδιαίτερα εάν τα άλλα κατοικίδια ζώα σας είναι ένας σκύλος ή μια γάτα. Δεν πρέπει ποτέ να επιτραπεί σε ένα lovebird να είναι έξω από το κλουβί του,εάν άλλα ζώα είναι γύρω. Ιδιαίτερη προσοχή για να αποφύγετε δυσάρεστα επακόλουθα χρειάζεται να δώσετε σε περίπτωση που έχετε γάτα στο σπίτι,καθώς ο κίνδυνος δεν υπάρχει μόνο στο ότι οι γάτες βλέπουν ένα πουλί ως θήραμα από ένστικτο,αλλά και στο ότι το σάλιο τους περιέχει ένα είδος βακτηριδίου που είναι τοξικό για τους παπαγάλους,έτσι ώστε ακόμα κι αν καταφέρετε να σώσετε το πουλί από τα νύχια τους,εάν έχει δαγκωθεί τότε υπάρχει πολύ μεγάλη πιθανότητα να πεθάνει από βακτηριακή λοίμωξη,εκτός εάν του παρέξουμε άμεση ιατρική βοήθεια από κάποιον εξειδιξευμένο κτηνίατρο. Τα lovebirds συνήθως τείνουν να είναι επιθετικά με αλλά πουλιά εκτός του είδους τους και για αυτό δεν πρέπει ποτέ να μοιράζονται το χώρο του κλουβιού τους μαζί τους. Θα επιτεθούν και μπορεί ακόμη και να σκοτώσουν το πτηνό που βλέπουν ως εισβολέα στο χώρο τους. Το μέγεθος δεν είναι αποτρεπτικό καθώς τα lovebirds είναι ικανά να επιτεθούν σε πτηνά κατά πολύ μεγαλύτερα από τα ίδια,αγνοώντας ότι με αυτό που κάνουν βάζουν τη δική τους ζωή σε κίνδυνο. Το να βάλει κανείς ένα lovebird μαζί με ένα άλλο,μπορεί επίσης να είναι μια παρακινδυνευμένη περίπτωση,αν και κατά γενικό κανόνα,δύο αρσενικά ή ένα αρσενικό και ένα θηλυκό έχουν καλές πιθανότητες να τα πάνε καλά μαζί. Αντιθέτως,τα θηλυκά που τείνουν να είναι πιο εριστικά,μπορεί να αγωνιστούν σε σημείο όπου θα πρέπει να τα χωρίσετε,αν και αυτό έχει να κάνει και με το χαρακτήρα του κάθε πουλιού. Τέλος, εάν βάλετε ένα αρσενικό σε μια θηλυκιά, είναι καλύτερο το αρσενικό να είναι ηλικιακά μεγαλύτερο,καθώς είναι πιο συνηθισμένο τα θηλυκά να επιτίθενται σε νεαρά αρσενικά.
Επιμέλεια
Γιαμλόγλου Χρήστος